Palermo achter de coulissen – Een kunstreis met Robert-Jan Muller
22 t/m 28 september 2025
Tijdens deze fascinerende reis onder begeleiding van Robert-Jan Muller komt zowel oude als nieuwe kunst aan bod. We besteden aandacht aan de Noormannen met hun kerken en mozaïeken, en ook aan de kunst & architectuur van rond 1900. Het meer recente verleden komt aan bod met een bezoek aan het monumentale kunstproject van Alberto Burri in het oude, door een aardbeving vernietigde Gibellina van ca. 1975. Met het fascistische postkantoor en een lunch in een fascistisch voormalig treinstationnetje komt ook deze periode aan bod tijdens deze reis. Kortom een veelzijdige kennismaking met het onverwachte Palermo en haar omgeving.
Dag 1 Maandag 22 september
We vliegen in de ochtend met een overstap naar Palermo en gaan allereerst naar het hotel waar we onze bagage kunnen achterlaten. We maken in de namiddag een wandeling door Palermo’s pittoreske centrum met fraaie barok-architectuur als het plein Quattro Canti en Piazza Pretoria. Het Teatro Massimo in Palermo is het monument dat als natuurlijke achtergrond dient voor het Palazzo Sovrana. Het is het grootste operagebouw van Italië en een van de grootste operagebouwen van Europa, derde in architecturale omvang na de theaters van Parijs en Wenen, met een oppervlakte van meer dan 7.730 vierkante meter. Kenmerkende elementen aan de buitenkant zijn de Romeins geïnspireerde zuilen, de bronzen beelden van twee leeuwen en de architraaf waarin een motto is gegraveerd: “Kunst vernieuwt mensen en onthult het leven. De verveling van scènes is ijdel als ze niet tot doel heeft de toekomst voor te bereiden”.
’s Avonds is er een gezamenlijk diner.
Dag 2 Dinsdag 23 september
We beginnen de ochtend met een bezoek aan het Noormannenpaleis dat uit de 12e eeuw dateert en werd gebouwd als paleis voor de koningen Roger II en Willem II. In de tijd van Frederik II was het paleis een trefpunt voor vele Europese en Arabische geleerden. In de 16e eeuw was het gebouw tot ruïne vervallen. In 1555 werd het door de Spaanse vice-koningen gerestaureerd en werd het het onderkomen van vele vreemde heersers. Het gebouw is ook nu nog in gebruik als regeringsgebouw.
De Cappella Palatina (koningskapel van Roger II) werd tussen 1132-1140 als gebouw van twee verdiepingen gebouwd op de binnenhof van het paleis. De mozaïeken laten Byzantijnse, Arabische en Noors-Europese stijlinvloeden zien. Tot de meest imponerende horen de mozaïeken met een gouden achtergrond met scènes uit het Oude en Nieuwe Testament. De vloer is met kostbaar marmeren inlegwerk bedekt. Van buiten zien we de San Giovanni degli Eremiti, een elegante Noormannenkerk uit de 12e eeuw. We zien de voorliefde voor Arabisch islamitische architectuurmotieven. De heldere grondvorm is het Andreaskruis met twee zijkapellen in het oosten.
Na de lunch op eigen gelegenheid gaan we naar de op loopafstand aan de Corso Vittorio Emmanuele gelegen kathedraal. Het oorspronkelijke gebouw dateert uit de 12e eeuw. In de 14e en 15e eeuw werden er in de stijl van de gotiek veranderingen aangebracht, evenals in de 18e/begin 19e eeuw, zodat van de oorspronkelijke Normandische kern niet veel meer te herkennen is. In de beide westelijke kapellen van het zuidschip bevinden zich de sarcofagen van de Normandische en Hohenstaufenkoningen.
Diner op eigen gelegenheid. In samenspraak met u zal de reisleider voor u met alle plezier een goed restaurant reserveren om eventueel gezamenlijk te dineren. De avond is ter vrije besteding. Dit hoeft u pas ter plaatse te beslissen. De avond is ter vrije besteding.
Dag 3 Woensdag 24 september
De ochtend in Palermo besteden we allereerst aandacht aan de Martoranakerk. Het is een voorbeeld van Arabisch-Normandische architectuur uit de 12e eeuw met indrukwekkende mozaïeken. In de nabijgelegen San Cataldo treft ons de eenvoud.
’s Middags zien we het Palazzo Abbatellis, de Regionale Galerie van Sicilië, met een ontroerende annunciatie van Antonella da Messina. Een van de belangrijkste gebouwen in Palermo is herboren met de opmerkelijke kunstcollectie van Massimo Valsecchi en Francesca Frua de Angeli. Palazzo Butera getuigt van de grandeur die Sicilië door de geschiedenis heen heeft gekend. Het wordt verbeeld door de 120 meter lange gevel van de majestueuze residentie met uitzicht op zee, de 7000 vierkante meter aan zalen met fresco’s en de kostbare decoraties zoals de imposante rode marmeren trap van Ogliastro. Het paleis dateert uit 1692, een tijd waarin de machtige familie Branciforti dit gebied uitkoos om een nieuwe residentie te bouwen die werd opgedragen aan de barokarchitect Giacomo Amato. Een herenhuis dat de culturele en economische elite van het continent heeft zien passeren, vooral in de 19e eeuw toen Palazzo Butera eigendom werd van de familie Lanza, prinsen van Trabia, Butera en Scordia, beroemd om hun luxueuze recepties. Massimo en Francesca Valsecchi besloten om het paleis in 2015 te kopen met de bedoeling om het open te stellen voor het publiek en een thuis te geven aan hun enorme, maar buitengewone kunstcollectie.
Dag 4 Donderdag 25 september
In Cefalù beginnen we met een bezoek aan de kathedraal, waarvan de bouw in 1131 is begonnen. Het schitterende portaal en het interieur met stralende mozaïeken uit de 12e eeuw laten een diepe indruk na. In het plaatselijke museum dat eigenlijk een privé-collectie bevat, hangt een door kenners zeer geprezen portret van een onbekende man door Antonello da Messina.
Het Museo Mandralisca is gewijd aan de persoonlijke collectie van Enrico Piraino, baron van Mandralisca (1809-1864), en is gevestigd in het voormalige palazzo van de familie Piraino. Van de collectie zijn de archeologische vondsten en de verschillende schilderijen het interessantst.
Bagheria, een stad even ten oosten van Palermo, staat bekend als ‘Città delle Ville’. Die villa’s waren luxueuze buitenverblijven van adellijke families uit Palermo die hier in de bloedhete zomermaanden rust en verkoeling kwamen opzoeken.
De Villa Palagonia is een barok meesterwerk, gebouwd in 1715 onder leiding van architect Tommaso Napoli (met bijdragen van Agatino Daidone), belichaamt de unieke mengeling van architectonische elegantie en bizarre creativiteit. Johann Wolfgang von Goethe, de beroemde Duitse dichter, bezocht de villa in 1787 tijdens zijn Italiaanse reis. Hij werd getroffen door de excentriciteit en beschreef zijn ervaring als een duik in de “waanzin” van prins Ferdinando.
Na dit bezoek is de avond ter vrije besteding en diner op eigen gelegenheid.
Dag 5 Vrijdag 26 september
We beginnen in de ochtend met een bezoek aan Palazzo Branciforte, dat in 2012 werd heropend voor het publiek na een voorbeeldige restauratie door architect Gae Aulenti. Het paleis, gebouwd in de 16e eeuw en een voormalige Monte de pietà, ofwel een bank van lening, herbergt collecties archeologie en majolica naast een fascinerende afdeling gewijd aan de lokale marionettentraditie.
Het Palazzo delle Poste ligt aan de Via Roma en vertegenwoordigt de rationalistische stijl van de jaren 1920. Het interieur is futuristisch en bevat fresco’s van Benedetta Cappa, de vrouw van Marinetti. Interessant is de elliptische trap met een diameter van negen meter. Het gebouw imposant dankzij de vijftig meter hoge zuilengalerij en het gebruik van materialen als marmer, graniet, Billiemi-steen en mozaïek. Zo mogelijk bezoeken we het gebouw van binnen.
’s Middags heeft u vrije tijd. Robert-Jan Muller kan u talloze suggesties doen voor de invulling hiervan. Bijvoorbeeld een bezoek aan het marionettenmuseum of de Galleria d’arte Moderna; het Oratoria di Santa Cita; het Panoramaterras van warenhuis La Rinascenta (voor koffie of de lunch); op de Via Roma, het Palazzo Chiraramonte, de Orto Botanico of het Normandisch Arabische paleis La Zisa. Talloze mogelijkheden dus om uw eigen accent te plaatsen.
Diner op eigen gelegenheid.
Dag 6 Zaterdag 27 september
Segesta wordt het eerste hoogtepunt van deze dag, en dan met name de idyllisch gelegen Dorische tempel uit 600 v.Chr. Het heiligdom is een unicum in de oudheid vanwege de open structuur. Het bouwsel is nooit voltooid, waarschijnlijk omdat de werkzaamheden door een moeizame oorlog onderbroken werden. Het theater, uit ca 250 v.Chr., vinden we de top van een berg. De stad zelf rust nog immer onder de aarde. Alleen de tempel en het hellenistische theater zijn opgegraven.
We lunchen in het voormalige treinstation van Segesta, een voorbeeld van fascistische architectuur.
Na de lunch bezoeken we de Cretto, een monumentaal gedenkteken voor de in 1968 bij een aardbeving verwoeste stad Gibellina, ontworpen door Alberto Burri. De aardbeving kostte het leven aan 251 inwoners en maakte tienduizenden mensen dakloos. In plaats van wederopbouw werd besloten 11 kilometer verderop een compleet nieuwe stad te bouwen: Gibellina Nuova. Alberto Burri (Città di Castello, 1915 – Nice, 1995), exponent van informele kunst en maker van tastbare en materiële werken met een sterke emotionele impact werd uitgenodigd een gedenkteken voor het verwoeste dorp te maken. Met een oppervlakte van 85.000 vierkante meter ligt deze oogverblindende en indrukwekkende uitgestrektheid van wit beton – als een lijkwade – op de heuvel en bedekt de ruïnes van het dorp. De kunstenaar creëerde zo een suggestief labyrint van steegjes dat het stratenplan van de verwoeste nederzetting volgt.
Avond ter vrije besteding en diner op eigen gelegenheid.
Dag 7 Zondag 28 september
We sluiten de reis af met een bezoek aan de Normandische kathedraal en het Benediktijnerklooster van Monreale: een juweel van Normandisch-Arabische bouwkunst en Byzantijnse mozaïeken. De drieschepige romaanse basilica is van binnen bekleed met adembenemende goudkleurige Byzantijnse mozaïeken en marmerbekledingen met Arabische motieven. Het aangrenzende Benedictijnerklooster bezit een fraai kloosterhof met rijk bewerkte zuilen en Normandisch-Romaanse kapitelen.
In de loop van de middag naar de luchthaven voor de vlucht- met overstap – naar Amsterdam.
NB Programmaonderdelen en -volgorde zijn onder voorbehoud.
Robert-Jan Muller is kunsthistoricus. Hij publiceert over moderne en hedendaagse kunst in onder meer Museumtijdschrift, maakt documentaires en schreef een monografie over kunstschilder Erik Andriesse. Jarenlang was hij voorzitter van AICA NL, de Internationale Vereniging van Kunstcritici, waarvoor hij zich nog steeds internationaal inzet. Hij werkte als adviseur kunst en vormgeving, onder meer voor KPN. Hij leidde talloze kunstreizen.
Administratiekosten
Voor alle reizen van Pied à Terre geldt dat € 30,- administratiekosten per boeking in rekening wordt gebracht.
Audiosysteem
Tijdens de reis wordt gebruikgemaakt van een audiosysteem. Zo kunt u de reisbegeleiding overal goed verstaan en kunt u afstand tot elkaar bewaren.
CO2-Compensatie
Bij deze reis wordt de CO2-voetafdruk gecompenseerd. Deze is berekend voor de hele reis. De CO2-compensatie is mogelijk gemaakt door de samenwerking met FairClimateFund. Zij investeren in Fairtrade gecertificeerde klimaatprojecten, zoals het BCS biogasproject in India. In dit project maken huishoudens de overstap van koken op open vuur naar het gebruik van biogas. Dit leidt tot minder CO2-uitstoot, verbeterde leefomstandigheden voor de huishoudens én Fairtrade Carbon Credits voor uw compensatie. Kijk voor meer informatie op www.fairclimatefund.nl.
Diner
Er bestaat de mogelijkheid om gezamenlijk te dineren. In samenspraak met u zal de reisleider voor u met alle plezier een goed restaurant reserveren om eventueel gezamenlijk te dineren. Dit hoeft u pas ter plaatse te beslissen.
Doorgaan van de reis
Voor de uitvoering van de reis staan wij in nauw contact met onze lokale partners. Ook kijken wij hierbij naar de reisadviezen van het Ministerie van Buitenlandse Zaken zoals die zijn gepubliceerd op www.nederlandwereldwijd.nl/reizen/reisadviezen.
Intensiteit van de reis
Onze reizen worden met zorg samengesteld en zijn relatief intensief. Er wordt veel gewandeld tijdens deze reis. Voor onze reizen en alle excursies geldt dat u goed ter been dient te zijn en zonder persoonlijke hulp en hulpmiddelen kunt wandelen. Indien u dit niet kunt dan is het niet mogelijk in te schrijven voor de reis en de excursies.
Grensdocumenten
Voor een reis naar Palermo is geen visum nodig. Een geldig paspoort of geldige identiteitskaart volstaat. NB. In het buitenland is een rijbewijs géén geldig identiteitsbewijs.
Verlenging
Als u een of meerdere dagen eerder zou willen vertrekken of langer zou willen blijven dan kunt u dit aangeven op het aanmeldingsformulier. Wij nemen dan contact op over een aangepast reisschema.
Vervoer naar de bestemming
Tijdens deze reis maken wij gebruik van vluchten met Swiss Air. In Palermo zullen wij veel wandelen. Een goede conditie is dan ook noodzakelijk voor deze reis (zie ook de Voorwaarden).
Verzekeringen
Let u erop dat u goed verzekerd bent, zowel voor wat betreft de reis- als de annuleringsverzekering. U kunt dit via ons regelen maar dit is niet noodzakelijk. Kijk goed na voor welke reissom u verzekerd bent indien u elders bijvoorbeeld een doorlopende annuleringsverzekering heeft afgesloten. Veelal is hieraan een maximum bedrag verbonden. U kunt een reis- en/of annuleringsverzekering via ons afsluiten. Zodra u van ons de bevestiging/nota heeft ontvangen voor de reis ontvangt u ook de formulieren hiervoor. Deze dient u ingevuld aan ons retour te sturen waarna wij de verzekeringen kunnen aanvragen bij a.s.r.verzekeringen, onze partner in deze. Kijk voor de informatiefolder van de kortlopende reis- en annuleringsverzekeringen van a.s.r. verzekeringen en de voorwaarden op de site van a.s.r. verzekeringen, onze partner op het gebied van verzekeringen: https://www.asr.nl/ikkieszelf
U dient uw annuleringsverzekering binnen 7 dagen na ontvangst van uw boekingsbevestiging af te sluiten. Indien u elders een annuleringsverzekering heeft afgesloten dan adviseren wij u te controleren of de hoogte van het bedrag op uw factuur voldoende gedekt wordt door de verzekering.
Reisverzekering Europa
De premie voor de verschillende pakketten bedragen:
De poliskosten bedragen € 3,50. Over delen van de premie en over de poliskosten betaalt u assurantiebelasting.
Annuleringsverzekering
De premie voor de Kortlopende Annuleringsverzekering is 5% van de reissom.
De premie voor de Kortlopende Allrisk
Annuleringsverzekering is 7% van de reissom.
De poliskosten bedragen € 4,24.
Over de premie en de poliskosten betaalt u 21% assurantiebelasting. De voorwaarden van de kortlopende annuleringsverzekering kunt u teruglezen op https://www.asr.nl/ikkieszelf
Voorwaarden
Deze reis valt onder de ANVR Voorwaarden en de Aanvullende Voorwaarden van Pied à Terre Reizen. Hierboven werden al een aantal voorwaarden genoemd. De uitgebreide voorwaarden vindt u apart vermeld net zoals de Basisrechten krachtens Richtlijn (EU) 2015/2302 en praktische vragen en antwoorden rondom Corona.
Annuleringsvoorwaarden
Wij hanteren de onderstaande annuleringsvoorwaarden tenzij anders vermeld bij de specifieke reis. Indien een overeenkomst wordt geannuleerd, kan de reisorganisator de reiziger naast eventueel verschuldigde reserveringskosten de volgende annuleringskosten in rekening brengen:
* Bij annulering tot de 42e kalenderdag (exclusief) vóór de vertrekdag: de aanbetaling maar niet meer dan 35% van de reissom;
* Bij annulering vanaf de 42e kalender dag (inclusief) tot de 28e kalenderdag (exclusief) vóór de vertrekdag: 35% van de reissom;
* Bij annulering vanaf de 28e kalenderdag (inclusief) tot de 21e kalenderdag (exclusief) vóór de vertrekdag: 40% van de reissom;
* Bij annulering vanaf de 21e kalenderdag (inclusief) tot de 14e kalenderdag (exclusief) vóór de vertrekdag: 50% van de reissom;
* Bij annulering vanaf de 14e kalenderdag (inclusief) tot de 5e kalenderdag (exclusief) vóór de vertrekdag: 75% van de reissom;
* Bij annulering vanaf de 5e kalenderdag (inclusief) tot de vertrekdag: 90% van de reissom;
* Bij annulering op de vertrekdag of later: de volledige reissom.
Onder reissom wordt in dit kader verstaan de door of namens de organisator gepubliceerde prijs, exclusief reserveringskosten, verzekeringspremies en bijdrage Calamiteitenfonds.
Door te boeken gaat u akkoord met de gestelde voorwaarden.
Voorwaarden. boeking en informatie:
De ANVR voorwaarden en de aanvullende voorwaarden van Pied à Terre Reizen kunt u vinden via deze link: Reisvoorwaarden – Pied à Terre Reizen & Lezingen
Boeken kunt u direct op www.piedaterrereizen.nl of klik hier voor het aanmeldingsformulier.
Vervoersvoorwaarden luchtvaartmaatschappijen
Zie www.anvr.nl/vervoersvoorwaarden voor de vervoers- en bagagevoorwaarden van de betreffende vliegmaatschappijen.
Vrije Academie/Pied à Terre
U sluit een reisovereenkomst met Pied à Terre Reizen en Lezingen BV, lid van ANVR, Calamiteitenfonds, SGR en Travelife, die verantwoordelijk is voor de organisatie en uitvoering van deze reis.
Reisdata: 22 t/m 28 september 2025
Reissom vanaf € 2285,- p.p. gebaseerd op verblijf in een 2-persoonskamer
Toeslag eenpersoonskamer € 475,-
Inclusief: * vlucht Amsterdam – Palermo met korte overstap v.v. * handbagage * luchthavenbelasting * transfers van de luchthaven naar hotel v.v.* vervoer ter plaatse zoals omschreven in het programma * verblijf o.b.v. logies & ontbijt in 4*hotel * 1 diner en 1 lunche * bezoeken, inleidingen en entrees volgens programma * Nederlands sprekende begeleiding door Robert-Jan Muller en lokale Engelssprekende reisbegeleiding * gebruik audiosysteem * CO2 compensatie
Exclusief: overige lunches en diners * drankjes tijdens de maaltijden * ruimbagage * fooien * reis- en/of annuleringsverzekering * persoonlijke uitgaven * administratiekosten € 30,- per boeking * bijdrage Calamiteitenfonds à € 2,50 per boeking * bijdrage SGR à € 5,- per persoon
Vluchten:
De volgende vluchten per Swiss Air hebben wij voor u gereserveerd:
LX725 22 september Amsterdam – Zürich 09:50 – 11:15 uur
LX1742 22 september Zürich – Palermo 12:00 -14:00 uur
LX1743 28 september Palermo – Zürich 14:50 – 16:50 uur
LX734 28 september Zürich – Amsterdam 17:35 – 19:15 uur
Bagage
Inbegrepen bij deze reis is handbagage.
Toegestane hoeveelheden voor handbagage
• 1 stuk handbagage, max. 55 x 40 x 23 cm
• 1 accessoire, bijvoorbeeld een handtas of een laptop, max. 40 x 30 x 10 cm
• Totaal gewicht max. 12 kg
Mocht u aanvullende ruimbagage willen meenemen dan zijn hieraan extra kosten verbonden. Houdt u rekening met ca. € 50,- per enkele reis.
1 stuk ruimbagage*: L + B + H max. 158 cm en max. 15 kg
U kunt dit aangeven op het aanmeldingsformulier.
Boeking en informatie:
Boeken kunt u direct op: www.piedaterrereizen.nl
U sluit een reisovereenkomst met Pied à Terre Reizen die verantwoordelijk is voor de organisatie en uitvoering van deze reis.
Pied à Terre Reizen is lid van ANVR, SGR en het Calamiteitenfonds.
Pied à Terre Reizen is Certified Partner van Travellife.