Data en prijzen worden op een later moment bekend gemaakt, dit vanwege de onzekere ontwikkelingen en gevolgen van het Corona Covid-19 virus. Wij verwachte deze reis in september 2022 te kunnen uitvoeren. Zodra het kan gaan we op reis! We houden u graag op de hoogte.
Stel de Grote Vragen zelf, maar dan in Toulouse
‘Een rosse grutto kan non-stop van Alaska naar Nieuw Zeeland vliegen en weegt maar 500 gram. Er is geen robot die daar ook maar bij in de buurt komt.’
David Lentink
‘Als afstudeerstudent dacht ik: ik heb niks te verliezen; ik ga gewoon nog een keer proberen te bewijzen dat de binnenkern vast is’
Arwen Deuss
In de serie Grote Vragen maakt presentator en wetenschapsjournalist Rob van Hattum een reis door de wetenschap met acht Nederlandse onderzoekers die aan de top van hun vakgebied staan. Centraal staan hun ‘grote vragen.’ Ze vertellen over hun helden, bezoeken bijzondere plekken en spreken over de doorbraken in hun vakgebied.
Tijdens de ‘making of’ de serie Grote Vragen ontstond samen met Rob van Hattum het plan om met VPRO-leden op reis te gaan naar plaatsen uit de serie. Idee is dat we daar dieper in kunnen gaan op de materie door bezoeken achter de schermen en ontmoetingen met wetenschappers die de nieuwste ontwikkelingen op hun vakgebied bespiegelen.
Tijdens deze reis naar Toulouse, het episch centrum van Lucht- en Ruimtevaart in Europa treden we in de voetsporen van Arwen Deuss en David Lentink, wetenschappers uit de serie. Zij zullen beiden via een online verbinding met ons in contact zijn tijdens de reis, maar hun vakgebieden zullen door andere wetenschappers toegelicht worden.
De nieuwste inzichten in de wetenschap, toptechnologie en hun toepassingsmogelijkheden in het dagelijks leven komen tijdens deze intensieve kennismaking aan de orde. We nemen een kijkje achter de schermen bij Airbus en Thales, de Franse tegenhanger van NASA, CNES en horen van David Lentink en Arwen Deuss over hun onderzoeken en bevindingen. Lokale specialisten nemen ons aan de hand en geven antwoord op alle vragen die aan de orde komen. Ook zullen er films en documentaires vertoond worden die beeldend verhalen over de thematiek tijdens deze reis. Bijvoorbeeld een prachtige film over de Voyager ruimterobots die zich nu buiten ons zonnestelsel bevinden.
Toulouse is, naast het bovenstaande, een aangename aantrekkelijke stad en vormt het decor van deze VPRO reis.
Rob van Hattum maakt al bijna 40 jaar radio- en televisieprogramma’s over wetenschap en technologie en was eindredacteur van VPRO-programma’s als Noorderlicht, Labyrint en De Nationale Wetenschapsquiz. Laatstgenoemde presenteerde hij ook een aantal keren. Daarnaast heeft hij diverse spraakmakende documentaires gemaakt voor VPRO Tegenlicht waaronder recentelijk Vleeskwekers en Deltaplan Waterstof. Zijn programma’s wonnen verschillende nationale en internationale prijzen. In 2012 kreeg hij van NWO en de KNAW de Eurekaprijs voor zijn gehele oeuvre. Naast zijn werkzaamheden voor de VPRO is hij Chief Science Officer bij NEMO Science Museum.
Sinds we kunnen vliegen kijken we anders naar de aarde en waar we in het begin alleen een vogelperspectief hadden kunnen we nu de aarde vanuit de ruimte aanschouwen.
De bekende astronoom Fred Hoyle voorspelde in 1948 al: ‘Once a photograph of the earth, taken from outside, is available, a new idea as powerful as any in history we be let loose.’
De foto van onze ‘blue Marble’ gemaakt door de Apollo astronauten had inderdaad een extreem effect op ons denken. Het beeld leidde tot een gevoel van de kwetsbaarheid van onze planeet en heeft sterk bijgedragen aan het milieubewustzijn. Astronauten zelf hebben het over een haast religieuze ervaring, beter bekend als ‘Overview effect ‘. (Boeken ip: The Overview Effect – Frank White). Maar ook de sensoren die aan boord van satellieten alles vastleggen wat er op het land, in de atmosfeer en de oceanen gebeurt dragen sterk bij aan de kennis die wij over onze planeet vergaren. En niet alleen onze eigen planeet, maar ook ons hele zonnestelsel en, sinds de Voyager 2 ons zonnestelsel verlaten heeft, zelfs daarbuiten.
De thema’s van deze reis:
Centraal staan de afleveringen uit de serie waar Arwen Deuss en David Lentink aan meewerkten.
Als kind al was David Lentink mateloos gefascineerd door de kunst van het vliegen. Hoe doen vogels dat? Als bio-mechanisch ingenieur heeft hij de link gelegd tussen het vliegen van vogels en robotica. David heeft een uniek lab vol windtunnels en Higspeed camera’s opgezet op de prestigieuze Stanford University. Daar onderzoekt hij samen met een groep van elf promovendi nauwkeurig hoe kolibries en muspapegaaien vliegen. ‘Ik focus op vogels omdat ik die op dit moment het meest interessant vind,’ zegt hij, ‘maar ik heb ook aan insecten, vleermuizen en vliegende zaden onderzoek gedaan. In zijn laboratorium ontwerpen ze ook van robotvogels. ‘Echte vogels zijn niet aante sturen tijdens het vliegen, dus moeten we ze nauwkeurig nabouwen om precies te leren hoe ze vliegen’. Het vakgebied waar ik voornamelijk in werk omvat alle vormen van beweging in de natuur, zoals vliegen, zwemmen en rennen, en ook op de biologie geïnspireerde technologie, zoals de robotica.’ Ook David Lentink zal in Toulouse online aanwezig zijn om zijn onderzoek te linken aan de ontwikkelingen op het gebied van lucht- en ruimtevaart.
Hoe ziet de binnenkant van de aarde er eigenlijk uit? Dat is de grote vraag die Arwen Deuss al heel haar leven bezighoudt. Als kind, toen ze op schoolreisje was naar de Vesuvius. En nu als wetenschapper. Arwen probeert, via seismische golven veroorzaakt door aardbevingen, de binnenkant van de aarde te visualiseren. Ze is de eerste aardwetenschapper ter wereld die heeft bewezen dat de ijzeren binnenkern van onze planeet, die zich binnenin de vloeibare buitenkern bevindt en iets kleiner is dan de maan, vast moet zijn. En dit heeft ze allemaal ontdekt als student. In Toulouse is zij online aanwezig wanneer wij in Aerospace City op zoek gaan naar de huidige bevindingen van de Insight Marslander die een seismometer aan boord heeft en onlangs een eerste marsbeving heeft vastgelegd. Wat weten we van het binnenste van mars en de andere planeten en wat leert ons dat over onze eigen planeet.